Αρχαίων Γνώσεις

Ο Ηρόδοτος λέει ότι ο Θαλής ο Μιλήσιος, ο Έλληνας επιστήμονας και αστρονόμος στον οποίο επίσης αποδίδεται η εφεύρεση του ατμού, είχε προβλέψει με επιτυχία μία έκλειψη του ηλίου πολύ πριν να γίνει στις 25 Μαΐου 585 π.Χ. Ωστόσο για να προβλέψει κανείς μία έκλειψη πρέπει πρώτα να προσδιορίσει τρία σταθερά σημεία σε 120 μοίρες μήκους απόσταση το ένα από το άλλο. Λαμβάνοντας υπόψη την περιορισμένη εικόνα του τότε γνωστού κόσμου που νομίζουμε ότι κυριαρχούσε την εποχή της πρόβλεψης του Θαλή, ποια ήταν τα τρία σταθερά σημεία που διάλεξε ο Θαλής και με ποιον τρόπο έβγαλε τα συμπεράσματά του;

Ένα αινιγματικό στοιχείο στη «Θεία Κωμωδία» του Δάντη υπαινίσσεται ότι ο Δάντης ήξερε ή είχε ακούσει για την ύπαρξη του Σταυρού του Νότου πολύ πριν τα εξερευνητικά ταξίδια των Ευρωπαίων θαλασσοπόρων διδάξουν ότι το φαινόμενο αυτό είναι ορατό μόνο αν κανείς περάσει τη γραμμή του ισημερινού. Στο Καθαρτήριο της «Θείας Κωμωδίας» βρίσκουμε τους ακόλουθους έξι στίχους:

Io mi volsi a man destra e posi mente
All’ altro polo, e vidi quattro stelle
non veste mai fuor ch’ alla prima gente.
Goder parea il ciel di lor fiammele:
o settentrional vedovo sito
poi che privato sei di veder quelle!

(Γύρισα στο δεξί μου χέρι και κοίταξα
προς τον άλλο πόλο, και είδα τέσσερα άτομα
που κανείς άλλος δεν είδε παρά οι πρώτοι άνθρωποι.
Σα να χαιρόταν ο ουρανός από τη λάμψη τους
καημένη χήρα βόρεια γη
που στερείται τέτοια θεά!)

Ο υπαινιγμός είναι μυστηριώδης για πολλούς λόγους και όχι μόνο επειδή αναφέρει ένα άγνωστο φαινόμενο και τους «πρώτους ανθρώπους». Αναρωτιέται κανείς γιατί να μπήκε ο Δάντης σε τέτοιο κόπο να παρατηρήσει αυτή την αστρονομική παρατήρηση στο αριστούργημά του, εκτός αν τέτοια αποσπάσματα αρχαίων γνώσεων ήταν σχετικά γνωστά στη μορφωμένη αφρόκρεμα της κοινωνίας που αποτελούσε το αναγνωστικό του κοινό. Είναι επίσης γνωστό ότι πολλές χιλιάδες χρόνια πριν, ο Σταυρός του Νότου ήταν ορατός στο Βόρειο ημισφαίριο. Μήπως το ήξερε ο Δάντης; και, αν το ήξερε, αφού λέει «που κανείς άλλος δεν είδε παρά οι πρώτοι άνθρωποι», πως μπορούσε να ξέρει πως ήταν ακόμα ορατός στο Νότιο ημισφαίριο;

Οι αρχαίοι συγγραφείς σαν τον Όμηρο και το Βιργίλιο θεωρούσαν τον κόκκινο πλανήτη, τον Άρη, σαν το Θεό του Πολέμου και σαφώς υπογράμμιζαν ότι δύο άτια έσερναν το άρμα του στους ουρανούς, δίνοντάς τους τα ονόματα «Φόβος» και «Δείμος», σα σχήμα λόγου για να εκφράσουν γνώση χρησιμοποιώντας θρύλο. Όταν ο Άσαφ Χωλλ ανακάλυψε τελικά τους δορυφόρους του Άρη το 1877, τους έδωσε τα ταιριαστά ονόματα των άγριων αλόγων του Θεού του Πολέμου, σαν μία ευγενική χειρονομία του συγκριτικού παρόντος για να συνεχιστεί η γνώση του παρελθόντος, μισοχαμένη αλλά περιστασιακά επιβεβαιωμένη.